Sayıştay’ın Sağlık Bakanlığı 2019 Yılı Denetim Raporu, şehir hastaneleri nedeniyle kamu bütçesinin büyük zararlara uğratıldığını gözler önüne sermiştir. Sayıştay’ın bir yıl önce dikkat çektiği usulsüzlükler devam etmiş, denetimler derinleştikçe var olan usulsüzlüklere yenileri eklenmiştir. Kamu kaynaklarının etkin, ekonomik, verimli olarak kullanılması için acilen Şehir Hastaneleri rant kapısı olmaktan çıkarılmalıdır. Yapılan denetlemeler sonucunda hazırlanan Sayıştay Sağlık Bakanlığı 2019 Yılı Denetim Raporu, şehir hastaneleri ile ilgili usulsüzlükleri gözler önüne sermektedir. 209 sayfalık raporun her sayfasında şehir hastaneleri üzerinden devletin nasıl zarara uğratıldığı madde madde sıralanmakta, usulsüzlüklerin vardığı boyutlar akıl almaz sınırlara varmaktadır. Sayıştay’ın 2019 yılı denetimleri derinleştikçe usulsüzlüklere yenileri eklenmiştir. 2018 yılı raporunda denetim sonucunda tespit edilen bulgular 26 başlıkta sıralanırken, 2019 yılı raporunda bu başlıkların sayısı 37’ye çıkmıştır. Ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik kriz ve pandemi koşulları düşünüldüğünde özellikle sağlık alanında kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanılması daha da önem kazanırken, Sayıştay tarafından hazırlanan rapor incelendiğinde şehir hastaneleri ile ilgili her iş ve işlemde kamu bütçesinin büyük zararlara uğratıldığı görülmüştür. Garanti tutarları gizleniyor Siyasi iktidarın her fırsatta reddettiği garanti tutarları konusu Sayıştay Raporuna da yansımıştır. Rapora göre; Sağlık Bakanlığı muhasebe kayıtları üzerinde yapılan incelemede, şehir hastaneleri sözleşmeleri kapsamında görevli şirketlere taahhüt edilen talep garanti miktar ve tutarlarının muhasebeleştirilmediği ve bilanço dipnotlarında gösterilmediği görülmüştür.  Yine raporda; hizmete giren şehir hastanelerine ait bazı varlık ve yükümlülüklerin hatalı kayıt edildiği, kira ödemelerinin hatalı muhasebeleştirildiği ve muhasebe içi envanter işlemlerinin yapılmadığı ifade edilmiştir. Eksik teslim edip bir de üstüne para alıyorlar Şehir hastanelerinin faaliyete geçtiği tarihte teslim edil(e)meyen tesis, alan ve ekipmanlar nedeniyle oluşan zararlar tazmin edilmediği gibi bu alanlar için bir de ödeme yapılmıştır. Bazı şehir hastanelerinde (Bursa, Adana, Manisa ve Elazığ Şehir Hastaneleri) görevli şirketçe sunulan yer ve bahçe bakım hizmetleri eksik sunulmuş ancak bu hizmete ilişkin hizmet bedeli tam olarak ödenmiştir. Şehir hastanelerindeki ticari alanlar idareye yük oluyor Faaliyete geçen bazı şehir hastanelerinde ticari alana ait inşaatlar bitirilmemiştir. Ticari alan olarak gösterilmeyen alanlarda ticari faaliyet yapıldığı gibi görevli şirketler ticari alan kira gelirini idareye ödememektedir. (Ankara Bilkent Şehir Hastanes-Mersin Şehir Hastanesi) Ayrıca ticari alanların iklimlendirme bedelleri de idare tarafından ödenmektedir. Şehir hastanelerinin tıbbi cihaz ve ekipmanları yetersiz Şehir hastaneleri sözleşmelerinde belirlenen cins ve sayıda tıbbi cihaz ve ekipmanların sağlık tesisinde bulunmadığı tespit edilmiştir. (Bursa ve Ankara Bilkent Şehir Hastanelerinde)Ayrıca teknik şartnameye uygun olmayan tıbbi ekipmanın da kabulünün yapıldığı tespit edilmiştir. Şehir hastaneleri sözleşmelerinin, firma tarafından tedarik edilecek tıbbi ekipman sayılarının sağlık hizmetinin sunumunda yetersiz kalması nedeniyle kapatılan hastanelerden tıbbi ekipman getirildiği anlaşılmıştır. Hasta taşıma hizmeti eksik Görevli şirket tarafından yürütülen hasta yönlendirme ve refakat resepsiyon taşıma hizmeti kapsamında sunulan hasta taşıma hizmeti için şirket tarafından tekerlekli sandalye ve sedyelerin getirilmemiş olduğu belirtilmiştir. Şirketler mali tablolarını saklıyor, kanuna aykırı döviz güncellemesi yapıyor Yapılan incelemede, bazı görevli şirketlerin söz konusu dönemler itibarıyla idareye mali tablolarını sunmadıkları veya mali tabloların sadece bir kısmını sundukları tespit edilmiştir. Dolayısıyla, İdare tarafından %20 oranında özkaynağın görevli şirket tarafından sağlandığının kontrolü sınırlı olarak yapılabilmektedir.  Bazı şirketlerin kanuna aykırı olmasına karşın özkaynak tutarı için de döviz kuru güncellemesi yaptığı tespit edilmiştir. Hazine arazisi işgal ediliyor Şehir hastaneleri gibi KÖİ modeli yapılması planlanan Türkiye Halk Sağlığı ve Tıbbi Cihaz Kurumu kampüs projesine ilişkin sözleşme feshedilmesine karşın görevli şirketin proje alanını oluşturan hazine ve orman arazisinden çıkarılmamış, bu araziler üzerinde yetkisiz faaliyette bulunulmasına engel olunmamıştır. Yangından mal kaçırır gibi taşınmanın bedeli ağır Ankara Bilkent Şehir Hastanesine taşınan sağlık tesislerine ait binaların tahsisine ilişkin yeterli ön hazırlığın yapılmaması nedeniyle, kiralık hizmet binalarında sağlık hizmeti veren sağlık tesislerinin kira ödemelerine devam edildiği, hasta kabulüne son verilen tarihten itibaren 2019 yılı için 1.6 Milyon TL tutarında elektrik faturası ödendiği görülmüştür. Şehir hastanelerine liyakatsiz yönetici atamaları Yapılan incelemelerde, şehir hastanelerinde görevli idare personelinin sık değiştirilmesinden dolayı uzmanlaşma ve kurum hafızasının sağlanamadığı görülmüştür. İdarenin yönetici ve personeli görevlerini etkin ve etkili bir şekilde yürütebilecek bilgi, deneyim ve yeteneğe sahip olması gerektiğinin ifade edildiği raporda, Bakanlıkça KÖİ konusunda taşra birimlerine modelin ülkemizde yeni olmasına rağmen, yeterli idari, hukuki ve teknik destek de verilemediğinin altı çizilmektedir. 2018 yılı Sayıştay Denetim Raporu yer alan usulsüzlüklerden yerine getirilmeyenler:

• Şehir hastanelerine ilişkin yatırım, hizmete alınma ve hizmetlerin yürütülmesi sürecinde iç kontrol sisteminin oluşturulmaması nedeniyle planlama, iletişim, koordinasyon ve uzmanlaşma eksikliğinden kaynaklanan sorunların yaşanması
• Şehir hastanesi sözleşmelerinde, görevli şirketin sorumluluğuna gidilebilmesi için idareye ispat yükümlülüğü getirilmesi
• Hizmete giren şehir hastanelerine ait sözleşmelerde nüsha farklılıkları, atıf hataları ve mahiyeti belirsiz hükümlerin bulunması
• Şehir hastanelerine ilişkin sözleşmelerde yer alan bazı hükümlerin 6428 sayılı kanun hükümlerine aykırı olması
• Şirketin sözleşme hükümlerini ihlali veya sözleşmeyi haksız feshi halinde idarenin, sözleşmenin erken feshiyle maruz kalınan her türlü ceza ve masrafı şirkete tazminat olarak ödeyecek olması nedeniyle özkaynak kuralının manasız hale gelmesi
• Şehir hastanelerinin faaliyete geçtiği tarihte teslim edil(e)meyen trijenerasyon ve heliport tesisleri ile ilgili olarak, yaptırım uygulanmaması, geç teslim nedeniyle oluşan zararın tazmin edilmemesi ve “kullanım bedeli”nin bu tesis bedeli düşülmeksizin hesaplanması
• Şehir hastanelerinin uygulama projelerinin taşra teşkilatında bulunmaması nedeniyle, idarenin kullanacağı alanlar ile ticari alanların tespitinin yapılamaması
• Faaliyete geçen bazı şehir hastanelerinde ticari alana ait inşaatların bitirilmemiş olması
• Fiilen şantiye halindeki alanlar için yer ve bahçe bakım hizmet ödemesi yapılması
• Şehir hastaneleri sözleşme ve eklerinde belirlenen cins ve sayıda tıbbi cihaz ve ekipmanların sağlık tesisinde bulunmaması
• Bazı şehir hastanelerinde sağlık uygulama tebliği puanlarının hatalı uygulanması
• Sağlık bakanlığında idare aleyhine tazmin hükmedilen çok sayıda tıbbi hizmet kusuru davası bulunması, bazı davalarda tazmin edilen tutarın tabiplere rücu edilmeyerek terkini yoluna gidilmesi, tabiplerin sigortasını yapan şirketlerin davalara müdahil edilmemesi ve bu şirketlerden tazmin talebinde bulunulmaması
• Şehir hastanelerinin muhasebe işlemlerinde karşılaşılan sorunlar
• Kişilerden alacaklar hesabının hatalı muhasebeleştirilmesi

Görüldüğü gibi Sayıştay’ın 2018 Denetim Raporunda yer alan usulsüzlükler, siyasi iktidar tarafından dikkate alınmamış, şirketler kayrılmaya, usulsüzlüklere göz yumulmaya, devletin kaynakları şirketlere peşkeş çekilmeye göz göre göre devam etmiştir. Raporun ortaya koyduğu veriler ışığında görülmektedir ki, vatandaşın vergileri yandaş şirketlere peşkeş çekilmekte ve halkın sağlığı tehdit edilmektedir. AKP iktidarında Sayıştay Başkanlığının raporlarındaki yolsuzluk ve usulsüzlükler ilgili doğrudan savcılık başvurusu yapma yetkisi de kaldırılmıştır. TBMM’ye sunulan denetçi raporu Meclis’te AKP yanlısı oyların çoğunluğu ile sözüm ona görüşülüp Meclis’in tozlu raflarına kaldırılmaktadır. Artık mızrak çuvala sığmamaktadır. Daha fazla telafisi imkânsız zararlar oluşmadan yapılan yanlıştan geri dönülmelidir. Devlet ve millet yararına şehir hastaneleri sistemine son verilmeli, Atatürk’ün başlattığı ulusal, kamucu ve halkçı sağlık politikaları uygulanmalıdır. Zekiye Bacaksız Genel Sağlık-İş Genel Başkanı