Bu yıl Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 2021 Dünya Sağlık Günü mesajını “Herkes için daha adil, daha sağlıklı bir dünya inşa etmek” olarak belirlemiştir. Sağlık eşitsizliklerini ortadan kaldırmak için harekete geçme çağrısında bulunan DSÖ, "Ulaşılabilir en yüksek sağlık standardından yararlanmanın ırk, din, siyasi inanç, ekonomik veya sosyal durum ayrımı olmaksızın her insanın temel haklarından biri olduğu" şeklindeki ilkeyi vurgulamaktadır. Dünya Sağlık Örgütü 1978 Alma Ata Bildirgesinin temel sloganı “Herkes İçin Sağlık” idi. Pandemi süreci sağlık hizmetinin algılanması ve yürütülmesinde tüm gerçekleri su yüzüne çıkarmıştır. Sağlık hizmeti kamusal niteliğinden arındırıldıkça hizmetler önünde sonunda çökmeye mahkumdur. Yine aynı şekilde tüm dünya insanlarının sağlığını gözetmedikçe, kimsenin kendini koruması mümkün değildir. COVID-19 salgını sosyal ve ekonomik eşitsizlikleri artırırken, nitelikli sağlık hizmetine erişim konusundaki eşitsizlikleri de belirginleştirdi. COVID-19 salgını tüm dünyayı etkisi altına alırken, tüm insanların ihtiyaç duydukları zaman ve yerde kaliteli sağlık hizmetlerine erişebilmeleri sağlanamadı. Tüm dünyada sağlık hizmetinin piyasa koşullarına bırakıldığı; sağlık hizmetinin, sağlık sektörüne dönüştürüldüğü günümüzde COVID-19 salgını, kamusal sağlık hizmetlerinin önemini bir kez daha çarpıcı bir şekilde orta koydu. Pandeminin sona erdirilmesi için umut olarak görülen aşı konusunda da dünya yine “sağlığa adil erişim” konusunda en büyük sınavını vermektedir. ABD, Kanada ve Birleşik Krallık başta olmak üzere gelişmiş ülkeler nüfuslarının birkaç katı dozda aşıyı stoklarken, pek çok ülke aşıya henüz erişim bile sağlayamamıştır. Ancak pandemi söz konusu olduğunda “Herkes sağlığına kavuşana dek kimse sağlıklı olmayacak” demektir. COVID-19 aşılarının zengin ve yoksul tüm ülkeler arasında adil bir şekilde paylaşılması gerekmektedir. Tüm ülkeler COVID-19 aşısına eşit erişim sağlamadan pandeminin son bulması mümkün görünmemektedir. Aşıların üretilmesi ve dağıtımında insanlık çok ciddi bir tarihsel birikime sahiptir. Bu birikim gelişmiş ülkelerin yönlendirmelerine ve dayatmalarına teslim edilemeyecek bir insanlık birikimidir. Yapılan bir araştırmada dünyada en zengin 10 kişinin pandemi dönemindeki artan serveti ile dünya nüfüsuna yetecek sayıda aşı satın alınabileceği belirtilmektedir. Yine aynı araştırmaya göre; pandeminin yarattığı ekonomik kaybın yüzde 1’ini dünya ülkeleri aşının dünyaya adil dağıtımı için ayırması durumunda pandeminin son bulması mümkün olabilecektir. Görülmektedir ki; küresel iyileşmenin önündeki en büyük engel küresel eşitsizlik ve vahşi kapitalist aç gözlülüktür. Yine aynı şekilde COVID-19 aşısı üzerindeki fikri mülkiyet hakkından feragat edilmesini reddeden Dünya Ticaret Örgütü, küresel sermayeyi koruyarak dünyanın sağlığının iyileştirilmesinin önüne engel koymuştur. Dünyanın sağlığının olmadığı bir günde Dünya Sağlık Gününü kutlamak mümkün değildir. Dünyanın sağlığına kavuştuğu günü kutlamak umuduyla; tüm insanlığın ihtiyacı olan nitelikli sağlık hizmetine, eşit ve ücretsiz ulaşabilmesi gerekliliğini bir kez daha vurguluyoruz. Zekiye Bacaksız Genel Sağlık-İş Genel Başkanı