Hemşirelik mesleğinin kurucusu kabul edilen Florance Nightingale’in doğum günü olan 12 Mayıs, mesleğin de modern anlamda doğuşu olarak kabul edilmekte ve 1964 yılından bu yana ülkemizde de kutlanmaktadır. Hemşirelik mesleğinin var oluşunun kutlanması, ülkemizde mesleğin değişen ve dönüşen yapısı içinde mesleğin sorunlarının ele alınması ve çözümlenmesi göz ardı edilerek hemşireleri anımsama gününe dönüşmüştür.
Sağlıkta dönüşüm adı altında yürütülen kamu sağlık hizmetlerinin özelleştirme sürecinde yapılan yasal düzenlemeler ve uygulamalar sağlığı piyasalaştırırken hemşirelik mesleğini de ‘’eleman’a’’ dönüştürmüştür. Tüm bu düzenlemeler sözde iyileştirme ve geliştirme hedefiyle ortaya konulsa da sahaya yansıyan şekli oldukça farklıdır. Bu düzenlemeler bırakın mesleğin sorunlarının çözülmesini sorunlar her geçen gün artarak mesleği sürdürülemez hale getirmiştir.
Mesleğin, özerk ve otonomi kazanacağı söylenerek 1954 yılında çıkarılan Hemşirelik Kanunu 2007 yılında değiştirilmiş, eğitimler lisans düzeyine çıkarılarak, sağlık memurları bu düzenleme ile hemşire unvanını almıştır.
Görev tanımlarının belirginleşeceği söylenerek 2010, 2011 ve 2014 yıllarında yönetmelikler çıkarılmıştır. Kaliteli hizmet denilerek toplam kalite mantığı ile tüm işyerlerinde kalite standartları belirlenmiş- performans kriterleri sağlık hizmetinin temelini oluşturmuştur. Oysa bu hizmetlerin hangi alt yapı- malzeme ve personel ile gerçekleşeceğinin kriterlerinden nedense hiç söz edilmemiştir. Performans uygulaması ile hasta sayısı, yapılacak iş ve işlemler artırılırken, hemşire sayısında gereken artış sağlanmamıştır. İş yükünün artmasıyla var olan 16 – 24 saatlik nöbetler, çağrı üzerine çalışma, aşırı ve düzensiz çalışma ile esnek ve kuralsız hale getirilmiştir.
Bir hemşirenin ne kadar sürede ne kadar hastaya hizmet verebileceğinin standartları (yoğun bakımlar dışında) neredeyse hiçbir düzenlemede yer almamıştır. Nöbetlerin ayda-haftada en fazla ne kadar olabileceği ve bunun için ne kadar hemşireye ihtiyaç duyulduğu yine hiçbir düzenlemede açıkça belirtilmemiştir. Birçok farklı mesleğin görev alanına giren hizmetler, personel yetersizliğinden dolayı hemşirelerin omuzlarına yüklenmiştir.
Kesintisiz bir hizmet olan sağlık hizmetlerinde nöbetlerin düzensizliği ve fazlalığının yanı sıra artan şiddet ve mobbing (psikolojik baskı) olayları tüm sağlık personelini olduğu gibi meslektaşlarımızı derinden yaralayan, tüketen sorunlardır. Ağır iş yükü altında ezilen hemşirelerin yıllardır dile getirilen yıpranma payı talepleri hala düzenlenmemiştir. Bu ağır iş yükü ve zor koşullar sürdürülen hizmette ödenen ücret yetersizliğinin yanına ‘Performans’ adı altında ödenen ücretler emekliliğe yansıtılmayarak hak kayıpları artmıştır. Özlük haklarının giderek daraltılması ile gelinen nokta dünün koşullarını aratır haldedir.
Kamu hizmetlerinin asli ve sürekli personel eliyle yürütülmesi (memurlar) ilkesi çiğnenerek aşama aşama istihdam modellerindeki farklılıklarla (4924-4B- DSS gibi) iş güvencesiz ve sözleşmeli personelle – kamu personeli arasındaki dayanışma ruhunu zedelenmiş, sorunlara çözüm arayışını güçleştirmiştir.
Hemşirelik hizmetlerinde 2011 yılında kabul edilen KHK ile sözleşmeli yöneticilik sistemi getirilmiş, kamu- özel uygulamaları idarenin bütünlüğü ilkesi göz ardı edilerek yürürlüğe girmiştir. Kamu personeli hemşireler statü bakımından daha farklı bir hukuk sistemine tabii olan sözleşmeli yöneticiler eliyle yönetilmeye başlanmıştır. Meslek yöneticisinin –temsilcisinin adı bir anda SAĞLIK BAKIM HİZMETLERİ MÜDÜRÜ olunca aslında Hemşirelerde “Sağlık Bakıcıları” haline getirilmiştir.
*Hemşire, ATT (Acil Tıp Teknisyeni), Sağlık Memuru, Aile Sağlığı Elemanı, Yardımcı Hemşire, Yardımcı Ebe gibi farklı meslek tanımları yapılarak yıllardır meslekte uzmanlaşma olarak beklenen uygulama aslında mesleğin paramparça edilmesine dönüşmüştür. Hekimlikte olduğu gibi temel sağlık eğitiminin üzerine inşa edilmesi gereken uzmanlaşma- (branşlaşma) gerçek anlamında sağlanamamıştır.
Temel haklardan olan tayinler ve hastanelerdeki birim değişikliği ancak belli bir sendika üyeliği ya da siyasi torpille gerçekleşmeye başlamıştır. Özellikle sahanın zorluklarını yaşamak istemeyen bazı meslektaşlarımız ise sahadan ayrılıp liyakat gözetilmeden, masa başı iş alanlarında çalıştırılmakla ödüllendirilirken, kalan büyük çoğunluk daha kötü çalışma koşullarına mahkûm edilmiştir. Hakkını arayanlar ise baskı, tehdit ve sürgünle susturulmaya çalışılmıştır. Hizmetlerin yürütülmesinde ise liyakatın yerini kayırma ve torpil sistemi almıştır.
Sağlık alanında bilinçli bir işgücü fazlalığının yaratılması, sendikal mücadelenin mevcut koşulları iyileştirme çabasından, mevcudun korunma aşamasına indirgemiştir. Ülkemizin içinde bulunduğu değişim sürecindeki oluşumlardan da çıkarılacak tek sonuç kapımızda bekleyen “İŞSİZLİK” ve “GÜVENCESİZLİK” tir.
Onurlu mesleğin birer temsilcisi olarak bizlere düşen görev; kendimize ve mesleğimize olan borcumuzu ödemekten, kısacası; hak ettiği değere ulaştırılmasını sağlamaktan geçmelidir. Yasa koyucular ve süreci belirleyenler son derece örgütlü çalışırken bizim tek başımıza haklarımız konusunda mücadele etmemizin yolu yoktur.
Genel Sağlık-İş Sendikası olarak; 12 Mayıs Hemşireler Günü’nü bu bilinçle kutlarken; “Süreç Kazanılmış Hakların Gaspı Sürecidir” diyoruz. Başta hemşireler olmak üzere tüm sağlık çalışanlarını ve kamu çalışanlarını varlığını yok etmeyi hedeflendiği bu günlerde dayanışmanın gücünü yeniden keşfedip, örgütlenmenin tek çare olduğu görülmelidir. 12 Mayıs Hemşireler gününde tüm hemşireleri mesleğin bugünü ve yarını için mücadeleye davet ediyoruz.
Unutmamalıyız ki; İş güvencesinin olmadığı, emeğin sonuna kadar sömürüldüğü özel sektör anlayışında sendikalardan ve haklardan söz etmek mümkün değildir. Yarın çok geç olabilir.
Daha iyi çalışma koşullarının sağlanacağı ve emeğimizin karşılığını alacağımız güzel günlerin geleceğine olan inanç, mücadele azmi ve kararlılığı ile meslektaşlarımızın ve ekip arkadaşlarımızın 12 Mayıs Dünya Hemşireler Gününü Kutlarız.
Genel Sağlık-İş
Merkez Yönetim Kurulu
